Het is de gemiddelde lezer van Technisch Weekblad misschien even ontgaan, maar vorige week
verscheen de Emancipatiemonitor 2012. Met daarin goed nieuws over meisjes en techniek: op HAVO en VWO kiezen de laatste jaren steeds meer meisjes het profiel Natuur en Techniek. Op de HAVO steeg het percentage meisjes dat dit exacte vakkenpakket koos van tien procent in 2005 naar vierentwintig procent in 2011. Goed nieuws, al merkt de Emancipatiemonitor op dat dit zich (nog) niet vertaalt naar meer meisjes op de technische vervolgopleidingen. Sterker nog, op de universiteit daalde het aandeel meisjes bij bèta-studies zelfs een beetje. Al meldde de TU Eindhoven laatst trots dat dit collegejaar één op de vier eerstejaars een vrouw is, tegenover één op de zes het jaar daarvoor.
Het is geen doel op zich om zoveel mogelijk meisjes richting techniek te lokken. Maar het is wel belangrijk om meisjes die exacte vakken leuk vinden, te stimuleren om er iets mee te doen. Er zijn helaas namelijk nog steeds te veel ouders en leraren die tegen zulke meisjes zeggen dat ze beter iets in de zorg kunnen doen. Omdat exacte vakken niets voor meisjes zijn.
Om dat soort vooroordelen te bestrijden, ga ik een paar keer per jaar naar een middelbare school om te speeddaten met meisjes die voor hun profielkeuze staan. Deze week was ik in Alphen aan de Rijn. In kleine groepjes ontmoetten de scholieren verschillende vrouwelijke bèta’s: onder andere een industrieel ontwerper, een patholoog, een kankeronderzoeker en een natuurkundestudent. Na een korte introductie mochten de meisjes vragen stellen. Werk je wel met mensen? Mag je vaak naar het buitenland? Wist je altijd al wat je wilde worden?
Ik vertelde eerlijk over mijn eigen twijfels toen ik vijftien was en dat ik toen maar besloot om een exact pakket te kiezen, omdat ik daarmee nog steeds elke vervolgstudie kon doen. En hoe blij ik nog steeds ben met mijn keuze, omdat ik nu als wetenschapsjournalist mijn perfecte baan heb gevonden. Na afloop zei een meisje dat ze voor de speeddate dacht dat ze cultuur en maatschappij wilde kiezen, maar dat ze nu toch twijfelde over een exact pakket. Heel goed.
De school noemde de speeddates een groot succes. Vroeger zaten er hooguit één of twee meisjes bij de exacte vakken. Inmiddels is de verdeling bij het profiel Natuur en Techniek 50/50. Veel meisjes gaven aan dat de speeddate de doorslag had gegeven bij hun profielkeuze.
Dus als je dit leest als vrouwelijke ingenieur, overweeg dan om ook eens naar een school te gaan. Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek VHTO organiseert dit soort speeddates door heel Nederland. Ze geven je tips hoe je met de pubers moet omgaan en praktisch advies als “trek geen kleding aan die vooroordelen over bèta/technische beroepen bevestigt (zoals een overall)”. Ze zoeken altijd meer rolmodellen, dus meld je vooral aan. En wie weet kan de TU dan over een paar jaar melden dat de helft van de student een vrouw is.
Snel rijk worden met roulette, wie wil dat nou niet? Ingrid Flieger bedacht een systeem waarmee ze naar eigen zeggen altijd wint. NWT loopt een avondje met haar mee in het casino en kijkt met een wiskundig oog de kunst af.
Door Ionica Smeets
Het is rustig in het casino als we op een woensdagavond iets na achten binnenkomen. “Kijk, die tafels zijn niet eens open”, wijst Ingrid Flieger. Minstens twee avonden per week is zij in het casino te vinden. Ze ziet er niet glamoureus uit: spijkerbroek, makkelijke schoenen, beige jasje. “Mijn werkkleding”, grapt ze, “met veel zakken voor de fiches.” Pijlsnel scant ze de laatste uitslagen bij de roulettetafels: “Aan die tafel hoef ik de komende beurten niet te spelen.” Flieger bedacht een eigen systeem en speelt minstens twee avonden per week. “Het is soms zweten, maar het afgelopen jaar ben ik nog nooit met verlies naar huis gegaan.” Heeft zij echt een manier gevonden om het casino te verslaan?
Op 28 december was ik te zien in Met de kennis van nu, waarin Rob Urgert en Joep van Deudekom het oude jaar uitluidden met een terugblik op het wetenschappelijke jaar 2012.
“Onderwijs is perfect voor de tweede helft van je leven.”
Ze is nu wiskundelerares, maar eind jaren tachtig reisde Jantine Ruinard (47) de wereld over als fotomodel. Daarna werkte ze als boeker bij een modellenbureau, maar in 2005 begon het te kriebelen. Ze wilde iets nuttigs doen. Via haar zoon herontdekte ze haar oude liefde voor wiskunde. De tweedegraads lerarenopleiding op afstand was zwaar, maar sinds een paar jaar staat ze met veel plezier voor de onderbouw VMBO/HAVO/VWO op het Vlaardingse Groen van Prinstererlyceum.
Ruinard was op de middelbare school goed in wiskunde. Ze was zelfs het enige meisje dat natuurkunde en wiskunde 2 deed. Toch vroeg nooit iemand of ze al eens aan een exacte studie had gedacht: “Achteraf vind ik dat zó raar. Dat geen docent tegen me zei dat ik dat zou kunnen.” Ze koos voor fysiotherapie aan de Haagse Academie voor Lichamelijke Opvoeding, het leek haar fijn om mensen te kunnen helpen.
Hoe ben je ontdekt als fotomodel?
Een jongen uit het dorp moest voor zijn school een foto-opdracht doen en ik hielp hem door te poseren. Hij vroeg daarna of ik de foto’s naar modellenbureau Intermodel in Rotterdam wilde brengen. Hij hoopte dat ze hem dan wilden huren. In de vakantie ging ik met zijn afdrukken naar dat bureau, ik liep gewoon binnen zonder afspraak. Er was toen net een modellenbureau uit Milaan op bezoek. Die Italiaanse meneer sprak me aan alsof ik een model was. Hoe lang was ik? Wanneer kon ik naar Milaan komen?
Had je er zelf aan gedacht om model te worden?
Nee, het kwam me ook helemaal niet uit. Ik had het naar mijn zin bij fysiotherapie. Eerst dacht ik dat ik modellenwerk als bijbaan kon doen. Maar voor ik het wist slokte het werk me op: een show in Düsseldorf, dan weer naar Tunesië. Het was niet te combineren met mijn studie en het was ook heel spannend om mee te maken. Ik dacht dat ik op den duur wel weer verder zou gaan met fysiotherapie. Maar na een paar jaar was alles weggezakt en ik zag er enorm tegen op om alles te herhalen. Dus dat werd hem niet.
Alles kon ook altijd op het laatste moment veranderen. Dan werkte ik in Keulen en dan hoorde ik ‘s avonds dat ik de volgende ochtend een opdracht in Lille had. Dan moest ik maar zien hoe ik daar kwam. Na vijf en half jaar wilde ik meer regelmaat, gewoon een baan op een kantoor van negen tot zes met het weekend vrij. Een vriend was net zijn eigen bureau Max Models begonnen en vroeg me om daar boeker te worden. Zo bleef ik toch nog betrokken bij het glamourwereldje. Ik vond het contact met de klanten leuk en ook het begeleiden van beginnende modellen. Maar op een gegeven moment gaf het werk me niet meer genoeg voldoening. Dit wilde ik niet tot mijn 65ste te doen. Ik voelde heel erg de drang om betekenisvoller werk te doen.
Jantine Ruinard op de cover van Libelle.
Dacht je toen gelijk aan onderwijs?
Ik dacht nog even om terug te gaan naar fysiotherapie. Maar dat leek me toch geen goed idee voor het tweede deel van je werkzame leven. Het is een fysiek zwaar vak en je wordt zelf juist lichamelijk zwakker. En dan word je elke dag geconfronteerd met al die tekortkomingen, blessures en ellende die het lichaam kan overkomen. Dat leek me niet leuk. Onderwijs leek me veel vrolijker. Dat is misschien soms een beetje saaiïg, maar ik heb vroeger genoeg spannende dingen meegemaakt. Nu gaat het meer om de inhoud, en dat is op deze leeftijd een veel interessantere uitdaging.
Waarom besloot je om juist wiskunde te gaan geven?
Mijn zoontje was in die tijd zeven en had plezier in rekenen. Ik verzon sommen voor hem, dan vroeg ik x – 4 = 3, wat is x? Ik vond dat zó leuk om te doen. Toen ben ik voorzichtig uit gaan zoeken hoe ik wiskundelerares kon worden. Een avondstudie zat er met twee jonge kinderen niet in. Ik koos voor de lerarenopleiding via afstandsleren bij Windesheim-LOI.
Hoe beviel het om wiskunde op eigen kracht te doen?
Als mijn kinderen naar school waren, sloeg ik gelijk mijn boeken open. Als ze dan tijdens de lunchpauze ineens weer voor mijn neus stonden, duurde het even voor ik weer helemaal terug op aarde was. Ik moest bij mijn studie alles zelf doen. Als ik een docent mailde met een vraag, dan kreeg ik pas na twee dagen antwoord. In de tussentijd had ik dan al lang uitgezocht hoe het zat. Pas bij de tentamens in Leiderdorp ontmoette ik andere studenten. Daarna mailden we en overlegden we hoe je een bepaalde opgave moest aanpakken. Dat was wel een grote steun. Het was heel zwaar, 90% van de studenten viel af. Op een validatiecongres vroegen ze me later hoe dat kwam, was de opleiding misschien een beetje te moeilijk?
En? Was hij te moeilijk?
Ach, weet je wat die wiskundedocenten dachten? Ze wisten dat de afstandsstudenten 35-plussers zijn. Die wilden ze niet diezelfde kinderachtige stof geven als die kinderen die direct van de middelbare school komen. Ze wilden het een beetje spannender maken. Maar ze vergaten dat wij al ruim twintig jaar uit de schoolwiskunde waren. Ik moest eerst mijn niveau weer terugkrijgen op waar ik ooit geëindigd was in 6 VWO. Daar was ik een paar maanden mee bezig en dan wilden de docenten gelijk een enorme sprong maken naar HBO-plus. Daarnaast leer je als je boven de veertig bent minder makkelijk even iets uit je hoofd. En die grafische rekenmachine hadden wij nooit gezien. Pfoe! Dan moest je kijken hoe dat ding in hemelsnaam werkte.
Wat verbaasde je het meeste toen je begon met lesgeven?
Ik was gewend om te werken van negen tot zes. Op vrijdagmiddag om vier uur moest je bij Max Models nog even door. Je moest dan de boekingen voor het weekend én maandag doorgeven. Er moest dan echt een tandje bij. En toen kwam ik hier voor het eerst op school en zaten de leraren op vrijdagmiddag om twee uur te puffen dat ze nog een uur moesten. Toen vroeg ik me af wat een belachelijke ambtenarenmentaliteit dat was.
Maar nu ben ik zelf hier en merk ik hoe enorm veel energie het onderwijs kost. Als ik zes uur les moet geven, dan heb ik tussen 8.15 en 14.05 uur twee kleine pauzetjes, daarin kun je net even naar de WC. Dan ben je daarna echt moe. Tijdens de les moet je er gewoon staan, je kan geen koffie halen, niet eten, niet even iets kopiëren. Er staat een groep voor je neus en je moet zó wakker zijn en helemaal bij. Op kantoor kom je er grieperig nog wel door op de automatische piloot. Voor de klas kan dat niet, daar moet je fit zijn.
Wat vind je het leukste aan voor de klas staan?
Als je ziet dat ze het snappen. En de humor die ze hebben, ze kunnen je ook heel goed typeren: je krijgt echt een spiegel voor gehouden. Het is natuurlijk hartstikke leuk als je bij het nakijken ziet dat iets dat je hebt uitgelegd goed gaat. Ik leer de brugklas bij het optellen van letterrekenen dat ze de gelijksoortige termen moeten omcirkelen, elke soort term met een eigen kleurtje. Als ze dat dan doen op de toets en het is allemaal goed… Vooral de meiden zijn daar zo keurig in, jongens zitten toch een beetje te krassen en friemelen. Ze kunnen dan zelf niet meer zien of iets een 9 of een y is. Terwijl je in de onderbouw een heel eind komt als je dingen netjes opschrijft en een beetje structuur en orde hebt.
Ik wil mijn leerlingen het gevoel geven dat ze het kunnen op de repetitieweek, met alle sommen die ze geoefend hebben. Dat ze trots zijn op zichzelf, omdat ze iets kunnen. Ze moeten het leuk vinden omdat het lukt. Zelf vond ik dat bij wiskunde vroeger altijd heel fijn. Bij Frans kon je wel twee uur bezig zijn voor je die woordjes uit je hoofd kende. Bij wiskunde maakte je vijf opgaven, die kwamen uit en dan was je klaar. Dat is toch heerlijk? Bij de andere vakken is dat veel minder duidelijk.
Wil je tot je 65ste voor de klas blijven?
Ja! Er zijn nog zoveel mogelijkheden hier. Volgend jaar ga ik ook in het Engels lesgeven. Dat is natuurlijk ook wel een uitdaging. Ik ben net drie jaar bezig, maar word ontiegelijk gestimuleerd om cursussen te doen. Je wordt constant achter je broek gezeten. Maar ik ben pas net een beetje bijgekomen van die studie.
