Ionica Smeets

Hoogleraar wetenschapscommunicatie – Universiteit Leiden

  • Klik hier voor deel 2 van dit artikel
    Klik hier voor deel 3 van dit artikel

    Laatst kocht ik via Marktplaats een fijn kastje. Bij het afrekenen wilde de verkoper mij een tientje teruggeven, alleen had hij dat niet in zijn portemonnee. Gelukkig had zijn vrouw wel een tientje. Terwijl ik mijn kastje wegsjouwde, hoorde ik haar tegen haar man roepen dat hij dat geld wel snel naar haar moest overmaken.

    Het verbaasde me hoe nauwgezet dit stel de onderlinge boekhouding bijhield. Wij hebben thuis ook aparte rekeningen naast onze gezinsrekening, maar letten alleen een beetje op de grote lijnen. En sommige vrienden vinden ons al neurotisch omdat we überhaupt nog eigen rekeningen hebben en niet alles op één grote hoop gooien.

    Volgens het NIBUD houdt ongeveer een kwart van de Nederlandse stellen hun geld volkomen gescheiden. De rest doet in elk geval een deel van de uitgaven vanaf een gezamenlijke rekening. Hoe dat precies gaat verschilt van stel tot stel. Twintig jaar geleden analyseerde sociologe Jan Pahl van duizenden echtparen hoe zij hun geld beheren. Onder de titel His money, her money beschrijft Pahl de meest voorkomende systemen: van compleet gezamenlijk beheer tot de man die zijn vrouw wat huishoudgeld geeft. Andere studies laten talrijke varianten zien, geldbeheer kent vele vreemde vormen.

    geld

    Pahl waarschuwt dat de gekozen taakverdeling grote gevolgen kan hebben voor het gezin. Geld is immers macht. Als één partner geen inkomen heeft, kan het erg ongemakkelijk zijn als de ander al het geld beheert. Veelzeggend is dat in haar studie zowel mannen als vrouwen hun eigen inkomen beschrijven als geld dat naar het gezin gaat, terwijl ze het inkomen van hun partner zien als een soort persoonlijk zakgeld van de ander. Het voelt blijkbaar goed om de kostwinnaar te zijn.

    Zelfs met een harmonieus beheerde gezamenlijke rekening blijven er nog steeds keuzes over: hoeveel moeten de partners inleggen? Ik ben heel benieuwd hoe u hierover denkt. Laten we als concreet voorbeeld de tweeverdieners Jo en Robin nemen (zie mij eens handige unisex-namen gebruiken zodat dit zowel een hetero-stel als homo-koppel kan zijn). Zij besteden maandelijks 2.400 euro aan gezamenlijke lasten: hypotheek, boodschappen en al dat soort dingen. Ze werken evenveel, maar Jo verdient 1.500 euro per maand en Robin 2.500. Hoeveel zouden Jo en Robin volgens u per maand naar de gezamenlijke rekening moeten overmaken? Wat lijkt u het eerlijkste? Mijn email-adres staat onder deze column en ik zal over een paar weken uw reacties samenvatten.

    Wel hoor ik u alweer denken: wat is die Ionica toch een kil en calculerend type. Het gaat in een relatie toch om De Liefde en niet om dit soort gecijfer? Maar juist om de liefde goed te houden, is het slim om eens over financiën te praten. Uit enquête na enquête blijkt dat geld het onderwerp is waarover geliefden het meeste ruzie maken. Daarover wordt meer gekibbeld, geschreeuwd en koppig gezwegen dan huishouden, kinderen of werk.

    Ik durf te wedden dat stellen die samen heldere afspraken gemaakt hebben, veel minder snel ruzie krijgen over geld. Zelfs als ze daarbij zo ver gaan om elk tientje onderling te verrekenen.

    Klik hier voor het vervolg van dit artikel

    Dit bericht verscheen eerder in de Volkskrant.

  • Deze week werd ik 35 en mijn verjaardag herinnerde me aan het onvermijdelijke verstrijken van de tijd. Dit jaar dacht ik daarbij vooral aan de baby in mijn buik. Als mijn nog ongeboren dochter straks 35 is, leven we in het jaar 2050 en ben ik zeventig. Als ik dat tenminste haal.

    Ik vind het moeilijk om me voor te stellen hoe de wereld er dan uit zal zien. Een beetje hetzelfde als nu, maar dan eindelijk met jetpacks? Of toch iets apocalyptischer? Toevallig las ik deze week The Bone Clocks van David Mitchell waarin beschreven wordt hoe de Westerse wereld tegen die tijd een uit elkaar gevallen zootje is; zonder elektriciteit, voedsel of medicijnen. Ik denk dat het zo’n vaart niet zal lopen, maar voor de zekerheid zal ik een extra voorraad batterijen, conservenblikken en drinkwater inslaan.


    klokken

    Een stuk makkelijker is het om terug te kijken op de afgelopen 35 jaar. De eerste jaren heb ik misschien niet zo bewust meegemaakt, maar desondanks kan ik me redelijk voorstellen hoe de wereld er vanaf begin jaren tachtig uitzag. Voor mijn gevoel staat 1979 veel dichter bij dan het jaar 2050, ook al bevind ik me technisch gezien precies in het midden.

    Nog gekker wordt het als ik juist de andere kant op reken. De oorlogswinter van 1944 blijkt even ver van mijn geboorte af te liggen als mijn 35ste verjaardag. Gevoelsmatig klopt daar al helemaal niets van. Tussen 1944 en 1979 lijkt er zoveel meer gebeurd dan tussen 1979 en nu. Mijn gevoel voor tijd volgt zijn eigen ondoorgrondelijke wetten. De tijd lijkt zich verdicht te hebben, precies op het moment dat ik leefde. Probeert u het zelf ook maar eens en neem uw geboortejaar min uw leeftijd. Dat geeft een ver verleden hè?

    Of neem bijvoorbeeld de oudste inwoner van Nederland, dat is op dit moment Nelly de Vries-Lammerts die geboren werd in 1905. Zij is inmiddels 109 (zoals de snelle rekenaars als konden gokken). Haar geboortejaar ligt midden tussen 1796 en 2014. Deze dame groeide op in een wereld zonder radio of televisie en zag als kind waarschijnlijk meer paard en wagens dan auto’s. Wat moet zij af en toe verbaasd om zich heen kijken in deze tijd. Maar een nog gekker idee is dat haar geboorte dichterbij de slag van Waterloo ligt dan bij de lancering van alweer een nieuwe iPhone.

    Je kunt een vergelijkbare som maken met uitgestorven dieren, zoals dinosaurussen. De Stegosaurus stampte zo’n 150 miljoen jaar geleden rond in Noord-Amerika. Later liep de fameuze Tyrannosaurus Rex daar met zijn grote poten, dat was ongeveer 66 miljoen jaar geleden. Dit betekent dat er meer tijd zat tussen die twee dinosaurus-soorten dan tussen de Tyrannosaurus Rex en de premiere van de speelfilm Jurrasic Park. Dat is toch een raar idee?

    Kortom, zo zat ik op mijn 35ste verjaardag te mijmeren over de tijd, dingen die voorbijgaan en uiteindelijk de dood. Boven alles hoopte ik dat ik er nog zal zijn als mijn dochter straks 35 is en dat zij op haar verjaardagen later aan wat vrolijkere dingen zal denken.

    Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.


  • Screen Shot 2014-10-17 at 14.20.01

    Op 2 oktober was ik te gast bij RTL Late Night om te praten over mijn nieuwe boek Het exacte verhaal en een reeks balonnen leeg te prikken. Je kunt de uitzending hier terugkijken.


    Screen Shot 2014-10-17 at 14.28.57

    Op 16 oktober schoof ik aan bij Tijd voor MAX, deze keer ging het niet alleen over mijn boek en wiskunde, maar ook volop over de liefde en oude vrienden. De complete uitzending is hier te vinden.

  • Bij Donald Duck 39 kreeg elke abonnee een bewaarnummer: Donald Duck in Rekenland. Naar aanleiding van deze extra uitgave raakte Donald op Twitter in gesprek met Ionica Smeets. Zij is een echt getallengenie en ze kan nog beter rekenen dan Willie Wortel! Hier schrijft ze dan ook vaak slimme stukjes over. Veel kinderen vinden sommen maken maar saai. Maar wie door de ogen van Ionica naar cijfers kijkt, ontdekt dat je van wiskunde oneindig veel plezier kunt hebben! Kwik, Kwek en Kwak konden zich dat moeilijk voorstellen en stelden haar daarom tien vragen. Of haar antwoorden de moeite waard zijn? Reken maar!


    cover_donaldduck_rekenland

    Hoe is het in grutjesnaam mogelijk dat je wiskunde LEUK vindt?
    Ionica: Wiskunde is veel meer dan de sommen die je op school krijgt. Het gaat ook over logisch nadenken en dingen stap voor stap bewijzen. Wat ik het allerleukst aan wiskunde vind, is het moment waarop je ziet hoe iets werkt en helemaal zeker weet dat het ECHT niet anders kan. Ook mooi is dat wiskunde altijd blijft kloppen. Dingen die de Grieken tweeduizend jaar geleden bedachten over driehoeken, zijn nog steeds waar. En dat terwijl hun versie van het Woudlopers Handboek inmiddels behoorlijk ouderwets is…

    Waarom hamert onze meester Warbol er altijd op dat leren rekenen zo belangrijk is?
    Als je niet kunt rekenen, ben je heel makkelijk voor de gek te houden. Kijk maar naar jullie oom Donald, die vaak te veel betaalt voor spullen of gelooft in aanbiedingen die helemaal niet zo gunstig voor hem zijn.

    Kun je echt een wiskundeknobbel hebben? Goofy zegt dat hij een wiskundeKUIL heeft. Kan dat ook?
    Goed zijn in wiskunde is, net als eigenlijk alles, vooral een kwestie van veel oefenen. Zelfs Goofy zou goed kunnen worden in wiskunde, maar dan heeft hij wel een heel lieve en geduldige juf nodig.

    Wie zijn er beter in wiskunde: jongens of meisjes? En hoe komt dat, denk je?
    Ze zijn even goed. Meisjes krijgen vaak te horen dat ze minder goed zijn in wiskunde, maar dat is onzin. Alleen worden door dit vooroordeel helaas veel meisjes weggejaagd bij wiskunde. Ik durf trouwens te wedden dat jullie nichtjes Lizzy, Juultje en Babetje betere cijfers scoren dan jullie.


    Ionica-in-Rekenland

    Ben je slim genoeg om al het geld van oom Dagobert te tellen?
    Ik ben slim genoeg om er niet aan te beginnen. Ik heb namelijk even geschat hoeveel goud er in zijn geldpakhuis ligt en geconcludeerd dat het om talrijke miljarden gaat. Als ik een muntje per seconde tel en zeven dagen per week tien uur lang non-stop ga zitten tellen, dan ben ik ergens in het jaar 2100 klaar. Als ik dan nog leef, want tegen die tijd ben ik 121 jaar oud en waarschijnlijk een beetje uitgeteld.

    Op school hebben we geleerd dat je met wiskunde problemen kunt oplossen. Betekent dat ook dat wiskunde de eeuwige strijd tussen buurman Bolderbast en oom Donald kan stoppen?
    Helaas kan wiskunde niet álle problemen oplossen. Maar er zijn wel strategieën te berekenen die de kans op ruzie kleiner maken. In dit geval lijkt verhuizen me de beste oplossing.

    De neefjes hebben verstand van wiskunde.Heb je handige tips om ons huiswerk leuker of makkelijker te maken?
    Alles is leuker als je het goed kunt. Dus de beste tip is om je huiswerk vanaf het begin bij te houden, zeker omdat je bij wiskunde vaak dingen gebruikt die je eerder hebt geleerd. Mij hielp het bij huiswerk maken altijd enorm om iets lekkers klaar te leggen dat ik pas mocht opeten als ik mijn sommen af had.

    Hoe groot is de kans dat Guus Geluk de loterij NIET wint?
    Normaal is de kans dat je wint kleiner dan de kans dat je met je pasgekochte lot nog in de hand door de bliksem wordt geraakt. Maar dit is Guus, dus voor hem gelden de normale wiskundige wetten niet.

    Ben je de hele dag alleen maar aan het rekenen, of heb je ook nog andere hobby’s?
    Zeker! Ik houd heel erg van zwemparadijzen, boeken en lekker eten.

    Heb je nog een leuk wiskundig raadsel?
    Je moet je in het donker aankleden en je hebt een la vol met rode en blauwe sokken. Hoeveel sokken moet je uit de la pakken om zeker te weten dat je minstens twee dezelfde hebt? Dit raadsel las ik trouwens zelf ooit in Donald Duck toen ik acht was. Misschien ben ik daardoor wel wiskunde gaan studeren!

    Eh… wij moeten van de Zware Jongens vragen of jij weet hoeveel combinaties de kluis van oom Dagobert heeft. En hoe je dat ding kunt kraken (het is een Enigmatrix4410).
    Wie denk je dat de Enigmatrix4410 – samen met Willie Wortel – bedacht heeft?;-)

    (c) Disney