Dag Ionica,
Ben jij ook zo blij dat er een prachtig hoofdlijnenakkoord ligt dat al onze problemen gaat oplossen? Het is vooral fantastisch nieuws voor al die woningzoekenden die jarenlang op een woning moeten wachten, alleen maar omdat statushouders voorrang krijgen bij de toewijzing van socialehuurwoningen. Nu dat laatste verboden lijkt te gaan worden, zullen die woningzoekenden wel heel snel een huis krijgen, denk je niet? Ik las dat de wachttijd voor een socialehuurwoning gemiddeld zeven jaar is. Hoeveel korter wordt deze wachttijd als statushouders geen voorrang meer krijgen?
Fokko Snoek

Beste Fokko Snoek,

In 1945 publiceerde wiskundige George Pólya het boekje How to Solve It met daarin een vierstappenplan om elk probleem te kunnen oplossen. Laat ik uw probleem aanpakken volgens dit plan.

Stap 1: Zorg dat je het probleem begrijpt. Pólya adviseert om in deze fase veel vragen te stellen om het probleem helder te krijgen. Zijn er woorden die uitleg nodig hebben? En heb je alle informatie die je nodig hebt om het probleem op te lossen?

Ik weet bijvoorbeeld niet hoe het zit met voorrang voor statushouders bij de toewijzing van huurwoningen, dus dat zoek ik op. Statushouders blijken sinds 2017 niet meer automatisch voorrang te hebben, maar gemeenten mógen statushouders wel voorrang geven. Oké, laat ik dan maar aannemen dat ze voorrang krijgen. Ik heb nog meer informatie nodig. Hoeveel procent van de socialehuurwoningen gaat er naar statushouders? Dat blijkt ongeveer 8 procent te zijn. Het probleem is helder, tijd om door te gaan naar de volgende stap.

Stap 2: Maak een plan. Pólya geeft een reeks van mogelijke tactieken die je hier kunt inzetten. Toen ik nog wiskundig onderzoek deed, waren mijn lievelingstrucs: zoeken naar een kleiner probleem dat je wél kon oplossen, of een extreem geval bestuderen. Eigenlijk zijn dat in het dagelijks leven ook mijn lievelingstrucs. Ik ga ze hier toepassen.

Ik neem een vereenvoudigd model met een wachtlijst met een constant aantal mensen die elk zeven jaar moeten wachten op een thuis. Eerst ging per jaar 8 procent van de woningen naar statushouders, ik ga aannemen dat dit daalt naar 0 procent (het meest extreme geval). Hoeveel zal de wachttijd dan dalen?

Stap 3: Voer het plan uit. Met al het denkwerk uit de vorige stappen is dit nu appeltje-eitje. De wachttijd daalt met 8 procent, van zeven naar ongeveer 6,4 jaar.

Stap 4: Kijk terug op je werk en denk na hoe het zou kunnen worden verbeterd.

Er zijn allerlei manieren om mijn model te verfijnen, maar belangrijker is dat ik me afvraag hoeveel zin het beantwoorden van deze vraag op deze plek heeft. De ironie droop van uw brief, waarschijnlijk vermoedde u al dat statushouders nauwelijks invloed hebben op de lengte van de wachtlijst voor woningzoekenden. Pointer deed in 2023 ook al een factcheck onder de veelzeggende titel ‘Nee, wachtlijsten voor woningen zijn er niet omdat statushouders voorgaan’.

Maar dat helpt allemaal niets in het politieke debat. En zie mij hier preken voor eigen parochie in de Volkskrant, zo’n beetje de meest linkse krant van Nederland. Ik had mijn werk kunnen verbeteren door het in De Telegraaf te publiceren, maar helaas geeft Pólya geen tips over hoe je dat moet aanpakken.

Deze column verscheen op 14 juni 2024 in de Volkskrant.

Nieuwe adviesvragen zijn van harte welkom. Liefst persoonlijke vragen die op het eerste gezicht he-le-maal niets met wiskunde te maken hebben. U kunt ze insturen via ionica@volkskrant.nl.

Lees hier ook de andere columns van de reeks.